NOCLEGI
ROZKŁADY
Gruziński artysta badacz
fot. Wikimedia Commons
Henryk Hryniewski (ur. 22 listopada 1869 w Kutaisi, zm. 1937 tamże)
REKLAMA
Henryk Hryniewski, gruz. ჰენრიხ ჰრინევსკი – polski malarz, architekt, działacz społeczny, badacz architektury Gruzji.
W 1898 r. osiedlił się na stałe w Tbilisi, gdzie poświęcił się badaniu średniowiecznych zabytków Gruzji. W 1912 r. komisja pod przewodnictwem Iwana Dżawachiszwilego powierzyła mu zadanie ilustrowania dzieł klasyka literatury gruzińskiej, Ilii Czawczawadze. Ilustracje ukazały się w 1914 r. Hryniewski wykładał na uczelni Kaukaskiego Towarzystwa Popierania Sztuk Pięknych od 1902 r., a w latach 1918–1921 pełnił funkcję dyrektora tej instytucji. Był współzałożycielem Akademii Sztuki w Tbilisi i w latach 1922–1937 był jej profesorem, a od 1927 r. – prorektorem. Zaprojektował architekturę i dekoracje budynku Banku Szlacheckiego (obecnie Biblioteka Parlamentu Gruzji) przy ul. Gudiaszwili 3.
Oprócz aktywności artystycznej, Hryniewski angażował się intensywnie w działalność społeczną, organizacyjną i pedagogiczną. W 1904 r. rozpoczął karierę pedagogiczną jako nauczyciel rysunku w Szkole Rysunku w Tbilisi. Później pracował jako profesor w przekształconej Szkołę Malarstwa i Rzeźby, a następnie w Akademii Sztuk Pięknych Gruzji. Do końca życia pozostał pedagogiem, wpływając na rozwój wielu gruzińskich artystów. Jego podręcznik perspektywy dla artystów i architektów stanowi istotny dokument jego pracy.
Hryniewski stworzył również ikonostas w świątyni Kaszweti (św. Jerzego) w Tbilisi. Zginął podczas represji w 1937 r. Jego żona, Maria Perini (1873–1939), po aresztowaniu męża opuściła Gruzję.
Po krótkim okresie niepodległości Gruzji Hryniewski kontynuował pracę dydaktyczną i opracowywał dzieło na temat historii ornamentu gruzińskiego. Współuczestniczył również w projektach architektonicznych, m.in. przy fasadzie budynku Kolei Zakaukaskiej i stadionu Dynamo w Tbilisi. Naciski polityczne ograniczały jednak jego aktywność, a w 1929 r. został usunięty ze stanowiska prorektora tbiliskiej ASP.
15 grudnia 1937 r. Hryniewski został aresztowany, najprawdopodobniej w ramach „operacji polskiej” przeciwko osobom polskiego pochodzenia w Związku Sowieckim. Kilka miesięcy później został skazany na śmierć i stracony 4 marca 1938 r. Wyrok śmierci został odnaleziony w archiwach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Gruzji i przekazany do zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego przez prezydent Gruzji Salome Zurabiszwili.
Kościół Bieti (1901)
Gandegili
Z życiorysu
Urodził się w Kutaisi w rodzinie Wiktora Hryniewskiego, polskiego zesłańca. Po śmierci ojca opuścił razem z matką Włochy, gdzie ukończył studia na politechnice we Florencji. Następnie rozpoczął naukę na akademii sztuk pięknych, lecz musiał wrócić do Kutaisi, aby odbyć obowiązkową służbę wojskową. Po powrocie kontynuował studia architektoniczne na wydziale architektury politechniki w Karlsruhe, a później ukończył studia artystyczne we Włoszech.W 1898 r. osiedlił się na stałe w Tbilisi, gdzie poświęcił się badaniu średniowiecznych zabytków Gruzji. W 1912 r. komisja pod przewodnictwem Iwana Dżawachiszwilego powierzyła mu zadanie ilustrowania dzieł klasyka literatury gruzińskiej, Ilii Czawczawadze. Ilustracje ukazały się w 1914 r. Hryniewski wykładał na uczelni Kaukaskiego Towarzystwa Popierania Sztuk Pięknych od 1902 r., a w latach 1918–1921 pełnił funkcję dyrektora tej instytucji. Był współzałożycielem Akademii Sztuki w Tbilisi i w latach 1922–1937 był jej profesorem, a od 1927 r. – prorektorem. Zaprojektował architekturę i dekoracje budynku Banku Szlacheckiego (obecnie Biblioteka Parlamentu Gruzji) przy ul. Gudiaszwili 3.
Oprócz aktywności artystycznej, Hryniewski angażował się intensywnie w działalność społeczną, organizacyjną i pedagogiczną. W 1904 r. rozpoczął karierę pedagogiczną jako nauczyciel rysunku w Szkole Rysunku w Tbilisi. Później pracował jako profesor w przekształconej Szkołę Malarstwa i Rzeźby, a następnie w Akademii Sztuk Pięknych Gruzji. Do końca życia pozostał pedagogiem, wpływając na rozwój wielu gruzińskich artystów. Jego podręcznik perspektywy dla artystów i architektów stanowi istotny dokument jego pracy.
Hryniewski stworzył również ikonostas w świątyni Kaszweti (św. Jerzego) w Tbilisi. Zginął podczas represji w 1937 r. Jego żona, Maria Perini (1873–1939), po aresztowaniu męża opuściła Gruzję.
Twórczość
Poza działalnością pedagogiczną Hryniewski był zaangażowany w projektowanie architektoniczne, m.in. w współpracy z architektem Kalginem zaprojektował budynek Ziemskiego Banku Szlacheckiego w centrum Tbilisi. Jego głęboka znajomość ornamentu i detalu architektonicznego, zdobyta podczas licznych ekspedycji studyjnych, była kluczowa. Odpowiadał za dekorację wnętrza i detale fasady.Po krótkim okresie niepodległości Gruzji Hryniewski kontynuował pracę dydaktyczną i opracowywał dzieło na temat historii ornamentu gruzińskiego. Współuczestniczył również w projektach architektonicznych, m.in. przy fasadzie budynku Kolei Zakaukaskiej i stadionu Dynamo w Tbilisi. Naciski polityczne ograniczały jednak jego aktywność, a w 1929 r. został usunięty ze stanowiska prorektora tbiliskiej ASP.
15 grudnia 1937 r. Hryniewski został aresztowany, najprawdopodobniej w ramach „operacji polskiej” przeciwko osobom polskiego pochodzenia w Związku Sowieckim. Kilka miesięcy później został skazany na śmierć i stracony 4 marca 1938 r. Wyrok śmierci został odnaleziony w archiwach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Gruzji i przekazany do zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego przez prezydent Gruzji Salome Zurabiszwili.
Kościół Bieti (1901)
Gandegili
PRZECZYTAJ JESZCZE
